Wiadomości z Zabrza

Oszustwo (art. 286 k.k.) i wyłudzenie pożyczki

  • Dodano: 2020-12-09 13:00, aktualizacja: 2020-12-10 11:06

Oszustwo art. 286 kk, zwane też wyłudzeniem, należy do jednych z najczęściej popełnianych przestępstw w Polsce. Ogólnie rzecz biorąc, polega ono na wprowadzeniu w błąd i doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Poniżej postaram się pokrótce przybliżyć charakter omawianego czynu zabronionego.

Oszustwo w Kodeksie karnym

Zgodnie z art. 286 § 1 k.k. „Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”. - wyjaśnia adwokat do spraw karnych.

Niekorzystne rozporządzenie mieniem, o którym mowa we wskazanym przepisie oceniamy z subiektywnej perspektywy pokrzywdzonego. Nie zawsz będzie to „zwykłe” przekazanie pieniędzy. Równie dobrze może być to wstrzymanie się z działaniami windykacyjnymi czy udzielenie pożyczki w warunkach większego ryzyka niż przypuszczał pokrzywdzony. W przypadku umowy pożyczki, oszustwem może być także wydatkowanie środków na inny cel niż określony w umowie. Pożyczkodawca może bowiem oceniać możliwość zwrotu środków pieniężnych w zależności od tego, na co mają być wydatkowane.

W przypadku popełnienia przestępstwa oszustwa najczęściej mamy do czynienia z wprowadzeniem w błąd. Wyzyskanie już istniejącego błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania jest znacznie rzadsze. Wprowadzenie w błąd będzie zazwyczaj dotyczyło możliwości lub chęci wywiązania się z zaciąganego zobowiązania. W przypadku umowy pożyczki relewantnym wprowadzeniem w błąd jest przedstawienie nieprawdziwych informacje o swoich dochodach lub też zatajenie faktu ciążących zobowiązań. Szczególnym przykładem oszustwa jest tymczasem sytuacja, gdy ktoś, pożyczając określoną kwotę, od razu nie ma zamiaru jej oddawać. W momencie zawierania umowy i przekazywania pieniędzy, widział on zatem, że ich nie zwróci w ogóle lub w określonym terminie. Godzi się jednocześnie podkreślić, iż brak zwrotu pożyczki w terminie tylko wtedy będzie oszustwem z art. 286 § 1 k.k., gdy pożyczkobiorca od samego początku nie zamierzał jej spłacić. W praktyce wykazanie takiego zamiaru nie jest łatwą sprawą.

Co istotne, przy ocenie wprowadzenia w błąd pokrzywdzonego nie ma zasadniczo znaczenia, czy dochował ona należytej staranności czy też nie. W orzecznictwie przyjmuje się, że nawet naiwność nie neguje tego, że doszło do popełnienia oszustwa. Innymi, niedochowanie należytej staranności jedynie ułatwia sprawcy dokonanie przestępstwa, nie wyłączając odpowiedzialności karnej za jego popełnienie.

Jaka kara grozi za oszustwo?

Podstawowym zagrożeniem karnym przy przestępstwie oszustwa jest pozbawienie wolności od 6 miesięcy do lat 8. W przypadku, gdy oszustwo dotyczyło mienia znacznej wartości (a więc wartości która przekracza 200.000,00 zł, wówczas zagrożenie karą wzrasta i wynosi od jednego roku do lat 10. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że jeżeli sprawca dokonał kilku następujących po sobie oszustw, można będzie skumulować łączną wartość mienia, stosując konstrukcję tzw. czynu ciągłego.

Z drugiej strony, w przypadkach mniejszej wagi sprawca podlegać będzie grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Dane przestępstwo będzie można zakwalifikować jako przypadek mniejszej wagi w zależności od takich zmiennych, jak sposób działania sprawcy, rodzaj dóbr w które godzi sprawca, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej czynem, czas i miejsce jego popełnienia, motywy i cel działania sprawcy, stopień winy.

Wniosek o naprawienie szkody

Warto pamiętać, że w postępowaniu karnym w sprawie oszustwo pokrzywdzony może złożyć wniosek o naprawienie szkody. Jest to dopuszczalne na rozprawie głównej aż do zamknięcia przewodu sądowego. Sąd, uznając oskarżonego za winnego, może nałożyć na niego obowiązek naprawienia szkody, stosując w tym zakresie stosowne przepisy prawa cywilnego. Środek kompensacyjny w postaci obowiązku naprawienia szkody ma zadanie przyczynić się do „naprawienia zła” wyrządzonego przestępstwem, a także zapewnić ekonomikę postępowania. Nie jest bowiem konieczne wówczas występowania z odrębnym powództwem cywilnoprawnym. Dodatkowym walorem jest natomiast to, że wniosek o naprawienie szkody jest wolny od opłat. Odmiennie zatem niż w postępowaniu cywilnym, nie ma konieczności ponoszenia opłat sądowych w celu uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi.

Patron merytoryczny artykułu:

Adwokat Prawo Karne • kancelaria Kraków
Rynek Dębnicki 6/3a,
30-319 Kraków
+48 12 307 21 26


 

Polecamy również:

https://zabrze.com.pl/is,zwrot-kosztow-stawiennictwa-na-rozprawie,270925,918831.html
https://zabrze.com.pl/is,oszustwo-i-koronawirus,270925,919162.html

Dodaj komentarz

chcę otrzymać bezpłatny newsletter portalu Zabrze.com.pl.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Wydawca portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.