Nadwaga i otyłość to jedne z najczęściej występujących problemów zdrowotnych na świecie, wpływające zarówno na jakość życia, jak i jego długość. Według Światowej Organizacji Zdrowia, od 1975 roku liczba osób cierpiących na otyłość potroiła się. W Polsce, statystyki również nie napawają optymizmem - problem dotyczy coraz większej części społeczeństwa. Nadwaga może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2, a nawet niektóre rodzaje raka.
Otyłość czy nadwaga?
Zazwyczaj, aby określić stopień nadwagi czy otyłości u osoby, stosuje się wskaźnik BMI - parametr, który obliczamy tak: BMI = masa ciała[kg] / wzrost[m]2. Zdrowy wynik BMI to 18,5 - 25. Wyniki powyżej 25 wskazują na nadwagę lub otyłość:
- 25-29 – nadwaga
- powyżej 30 – otyłość
- 30-35 – otyłość I stopnia
- 36-40 – otyłość II stopnia
- powyżej 40 – otyłość III stopnia
Przyczyny nadwagi i otyłości
Nadwaga i otyłość wynikają z wielu czynników, które mogą się ze sobą przenikać i tworzyć złożony obraz przyczynowo-skutkowy. Genetyka jest jednym z fundamentalnych elementów, który może predysponować jednostki do większej skłonności do przybierania na wadze. Chociaż geny nie determinują naszej masy ciała w sposób bezpośredni, mogą wpływać na sposób przetwarzania przez organizm kalorii i gromadzenia tłuszczu.
Niezdrowe nawyki żywieniowe to kolejny bardzo ważny czynnik. Dieta bogata w tłuszcze trans, wysoki indeks glikemiczny posiłków czy nadmierna konsumpcja przetworzonej żywności i cukrów prostych znacząco przyczyniają się do wzrostu masy ciała. Szybkie tempo życia często prowadzi do sięgania po szybkie, ale niezdrowe opcje żywieniowe, co z czasem prowadzi do nadwagi. Zamiast sięgnąć po warzywa i owoce, wybieramy wysokoprzetworzone jedzenie.
Brak wystarczającej aktywności fizycznej jest jeszcze jednym ważnym czynnikiem. Współczesny styl życia charakteryzuje się siedzącym trybem pracy i ograniczoną aktywnością fizyczną, co obniża ogólny wydatek energetyczny organizmu i przyczynia się do gromadzenia nadmiaru tkanki tłuszczowej.
Czynniki psychologiczne również odgrywają znaczącą rolę. Stres, depresja, czy zaburzenia odżywiania, takie jak kompulsywne objadanie się, są często powiązane z przyrostem masy ciała. Emocjonalne jedzenie jest próbą radzenia sobie z negatywnymi emocjami za pomocą jedzenia, co może prowadzić do cyklicznych wzorców nadmiernego spożycia kalorii.
Środowisko i czynniki społeczne także mają swoje znaczenie. Żyjemy w otoczeniu, które promuje nadmierną konsumpcję i ma ograniczoną dostępność zdrowych opcji żywieniowych. Reklamy, dostępność taniej, wysokokalorycznej żywności oraz brak edukacji żywieniowej są tylko niektórymi z czynników, które przyczyniają się do rosnącej liczby osób z nadwagą.
Na koniec, nie można zapomnieć o chorobach i lekach, które mogą wpływać na wagę. Niektóre schorzenia hormonalne, takie jak zespół Cushinga czy niedoczynność tarczycy, oraz niektóre leki, np. antydepresyjne, mogą prowadzić do zwiększenia masy ciała. Mówimy tutaj o otyłości wtórnej, która rozwija się wskutek istniejących chorób lub przyjmowanych leków.
Jak walczyć z nadwagą?
Skuteczna walka z nadwagą wymaga kompleksowego podejścia, które uwzględnia zarówno zmiany w stylu życia, jak i wsparcie specjalistów. Jednym z pierwszych kroków powinna być zmiana diety pod okiem dietetyka. Profesjonalista pomoże nie tylko wyeliminować z diety produkty wysokokaloryczne i ubogie w wartości odżywcze, ale także zaplanować posiłki tak, aby były one zbilansowane i bogate w składniki odżywcze. Dietetyk może również nauczyć, jak czytać etykiety produktów i dokonywać zdrowszych wyborów zakupowych. W przypadku chorób dietozależnych warto zwrócić się do dietetyka klinicznego, który dostosuje dietę nie tylko do trybu życia, ale również do wspomnianych chorób współistniejących.
Sprawdź także: Dietetyk Ruda Śląska
Zwiększenie aktywności fizycznej jest kolejnym ważnym elementem. Nie chodzi tylko o regularne wizyty na siłowni – ważne jest, aby znaleźć taką formę ruchu, która sprawia przyjemność i może być łatwo włączona do codziennego harmonogramu. Może to być chodzenie, pływanie, joga czy taniec. Regularna aktywność fizyczna nie tylko pomaga spalać kalorie, ale również poprawia ogólną kondycję sercowo-naczyniową, zwiększa siłę mięśniową i wpływa pozytywnie na nastrój.
Wsparcie psychologa może okazać się niezbędne, szczególnie dla osób, dla których nadwaga wiąże się z emocjonalnymi trudnościami lub dla tych, którzy zmagać się muszą z zaburzeniami odżywiania. Psycholog pomoże zrozumieć i zmienić wzorce myślenia prowadzące do niezdrowych nawyków żywieniowych. Terapia może skupiać się na radzeniu sobie ze stresem, niską samooceną lub depresją, co często są głęboko zakorzenionymi przyczynami nadmiernego jedzenia. Wsparcie w zmianie nawyków żywieniowych poprzez regularne konsultacje i budowanie zdrowych relacji z jedzeniem może znacząco przyczynić się do sukcesu w walce z nadwagą.
Powodzenia!