Jakie odszkodowanie za wywłaszczenie?
Wywłaszczenie na mocy decyzji ZRID uprawnia wywłaszczonych do otrzymania odszkodowania za utraconą nieruchomość. Jego wysokość jest ustalana w oparciu o wycenę wywłaszczanego mienia. Czy wycenie przygotowanej przez rzeczoznawcę majątkowego można się sprzeciwić? Jak zwiększyć kwotę należnego odszkodowania?
Decyzja w ciągu 30 lub 60 dni
Podstawą do wypłaty odszkodowania za wywłaszczenie na mocy decyzji ZRID jest wydana przez starostę bądź wojewodę decyzja określająca jego wysokość. Organ ma 30 bądź 60 dni na jej wydanie. Termin miesięczny dotyczy decyzji wydanych w normalnym trybie i jest liczony od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna. 60 dni ma zastosowanie w przypadku decyzji ZRID z rygorem natychmiastowej wykonalności. Wtedy bieg terminu liczony jest od daty nadania decyzji rygoru natychmiastowej wymagalności. I chociaż oba terminy są narzucone przez prawo, bardzo często są nieprzestrzegane. W takiej sytuacji wywłaszczeni – jako strona postępowania – mają prawo do podjęcia odpowiednich kroków prawnych.
Operat szacunkowy
Wysokość należnego odszkodowania określana jest po zaciągnięciu opinii uprawnionego rzeczoznawcy majątkowego, który sporządza ją w formie operatu szacunkowego ZRID. Powinien on uwzględniać szereg kwestii mających bezpośredni wpływ na wycenę wywłaszczonego majątku, m.in.:
- stan nieruchomości na dzień wydania decyzji ZRID,
- jego wartość rynkową aktualną na dzień jej ustalenia,
- dotychczasowe przeznaczenie nieruchomości,
- zmianę jej wartości wskutek zmiany przeznaczenia nieruchomości.
Jeśli wywłaszczeni mają uwagi do przygotowanej wyceny, mają prawo do jej podważenia. W przypadku istotnych wątpliwości warto zlecić przygotowanie kontr-operatu szacunkowego, który ułatwi zweryfikować poprawność wyceny przygotowanej dla organu.
Wysokość odszkodowania
Przyznana wartość odszkodowania może ulec dodatkowemu powiększeniu. Specustawa drogowa przewiduje możliwość zwiększenia jego wysokości o 5% wartości oraz o dodatkowe 10 000 zł. Pierwsza premia przysługuje osobom, które wydały wywłaszczoną nieruchomość w ciągu 30 dni. Dodatkowe 10 000 zł przysługuje w przypadku, kiedy wywłaszczona nieruchomość zabudowana była budynkiem mieszkalnym lub gdy w niej był wyodrębniony lokal o takim charakterze.
Co ważne, wywłaszczeni mają również prawo – w ściśle określonych sytuacjach – wnioskować o wypłatę zaliczki w wysokości 70% przyznanego odszkodowania.
Odszkodowanie w formie nieruchomości zamiennej
W ramach odszkodowania za wywłaszczenie decyzją ZRID może być również przyznana nieruchomość zamienna, która jest przyznawana z zasobów Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Nieruchomość jest składnikiem odszkodowania za wywłaszczenie. W praktyce oznacza to, że bezpośrednio wpływa na jego wysokość. Co ważne, przyjęcie oferowanej przez organ nieruchomości zamiennej jest dobrowolne. Wywłaszczeni wcale nie muszą się godzić na jej przyjęcie (np. jeśli nie spełnia ich oczekiwań lub gdy preferują formę pieniężną odszkodowania).
Kluczowa kwestia: słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie na mocy decyzji ZRID
Jak widać, prawo przewiduje różnorodne formy odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości. Poza tym daje wywłaszczonym szansę na ewentualne zwiększenie jego wartości. Jednak bez względu na to, czy w ramach niego zostanie przyznana nieruchomość zamienna czy wypłacony ekwiwalent pieniężny, najważniejsze jest to, aby jego forma czy wysokość realnie odpowiadała wartości utraconej nieruchomości. Jeśli wywłaszczeni mają chociażby najmniejsze zastrzeżenia wobec wyceny utraconego majątku czy wysokości przyznanego odszkodowania, powinni jasno wyrazić swój sprzeciw. Najgorszą opcją jest przystać na krzywdzącą decyzję organu. Tym bardziej, że informacje na temat możliwych kroków prawnych są ogólnie dostępne. Dużą pomocą w egzekwowaniu własnych praw będzie też wsparcie kancelarii prawnej specjalizującej się w sprawach wywłaszczeniowych. Współpraca z doświadczonymi prawnikami pozwoli uzyskać odszkodowanie adekwatne do wartości wywłaszczonej nieruchomości.
Patron merytoryczny artykułu:
INLEGIS Kancelarie Prawne
ul. Podwale 83/7
50-414 Wrocław
tel. (71) 729 21 50
Inlegis.pl