Oddech nie tylko utrzymuje nas przy życiu – w czasie porodu staje się skutecznym, darmowym narzędziem redukującym ból i poprawiającym przebieg narodzin. Badania opublikowane w Cochrane Library wskazują na realny wpływ technik oddechowych na radzenie sobie z bólem porodowym oraz zmniejszenie odsetka interwencji medycznych. Fizjologiczny mechanizm oddziaływania oddechu na układ nerwowy – głównie poprzez aktywację nerwu błędnego – zwiększa reakcję relaksacyjną, redukując napięcie i lęk podczas porodu.
Dlaczego techniki oddechowe są skuteczne?
Regularne praktykowanie świadomego oddychania przez kobiety ciężarne prowadzi do obniżenia poziomu kortyzolu – głównego hormonu stresu. Dzieje się to za sprawą bezpośredniego wpływu oddychania brzusznego na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), elementu systemu odpowiedzi organizmu na stres.
Przegląd systematyczny opublikowany w bibliotece Cochrane w 2016 roku analizował efektywność niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego. Wyniki jednoznacznie wskazują, że kobiety, które opanowały techniki oddechowe w szkołach rodzenia – takich jak Szkoła Rodzenia Gliwice – zgłaszały mniejsze natężenie bólu podczas porodu. Statystycznie rzadziej korzystały również z farmakologicznych metod łagodzenia bólu, włączając w to znieczulenie zewnątrzoponowe.
Fizjologiczny mechanizm działania prawidłowych technik oddechowych opiera się na zwiększeniu saturacji tlenu we krwi. Głębokie, spokojne oddychanie matki przekłada się na lepsze dotlenienie płodu. Efektem może być wyższy wynik w skali Apgar u noworodków, których matki stosowały techniki oddechowe podczas porodu.
Jakie techniki oddechowe są zalecane przez położne i lekarzy?
- Techniki oddechowe odgrywają istotną rolę w wspieraniu fizjologicznego porodu. Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów (ACOG) w swoich wytycznych z 2019 roku rekomenduje stosowanie niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu podczas porodu, w tym technik oddechowych, relaksacyjnych oraz wsparcia emocjonalnego. ACOG podkreśla znaczenie umożliwienia rodzącym samodzielnego wyboru metod, które pomagają im radzić sobie z bólem i stresem w trakcie porodu.
- Z kolei Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), w dokumencie „Intrapartum care for a positive childbirth experience” (2018), zaleca świadome spowolnienie rytmu oddechowego do 6–10 oddechów na minutę. Technika ta aktywuje układ przywspółczulny, co sprzyja redukcji poziomu adrenaliny i kortyzolu, pomagając kobietom osiągnąć stan większego odprężenia i lepiej radzić sobie z bólem w pierwszej fazie porodu.
- W literaturze położniczej coraz częściej podkreśla się również korzyści tzw. kontrolowanego wydechu podczas parcia. Jak wskazują Penny Simkin i Ruth Ancheta w podręczniku „The Labor Progress Handbook” (2017), technika ta polega na spokojnym, kontrolowanym oddychaniu podczas skurczów partych, zamiast tradycyjnego wstrzymywania oddechu. Ma ona wspierać naturalny przebieg porodu oraz zmniejszać napięcie w obrębie krocza, a to może ograniczać ryzyko jego urazów.
Jak przygotować ciało do porodu dzięki ćwiczeniom oddechowym?
Standardy Opieki Okołoporodowej Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (2022) zalecają stosowanie pozycji wertykalnych oraz ćwiczeń oddechowych jako formy przygotowania do porodu. Ruch i pozycje sprzyjające wykorzystaniu grawitacji, w połączeniu z nauką technik relaksacyjnych, mogą wspierać fizjologiczny przebieg porodu i zmniejszać potrzebę interwencji.
Świadoma praca z oddechem pomaga lepiej radzić sobie z intensywnymi skurczami porodowymi, zmniejsza uczucie bólu oraz wspomaga efektywniejsze dotlenienie zarówno matki, jak i dziecka. Ćwiczenia oddechowe, zwłaszcza praktykowane regularnie w ostatnim trymestrze ciąży, mogą przyczynić się do skrócenia pierwszej fazy porodu.
Warto również wspomnieć o technice box breathing, czyli oddechu w czterech równych fazach (wdech, zatrzymanie, wydech, zatrzymanie – każda po 4 sekundy). Mechanizm jej działania jest dobrze udokumentowany – polega na aktywacji nerwu błędnego i regulacji rytmu serca, co może wspierać redukcję lęku oraz napięcia psychicznego.
Metody oddechowe pomagają kobietom doświadczyć większej sprawczości, złagodzić ból i zbliżyć się do pozytywnego przeżycia narodzin dziecka. Poprzez wpływ na fizjologię, emocje i ciało, techniki oddechowe stają się bezcennym narzędziem w rękach każdej rodzącej. Warto rozpocząć ćwiczenia odpowiednio wcześnie przed porodem – zanim rozpocznie się najważniejszy oddech życia.
FamilyBoom.pl Szkoła narodzin Agata Gajda-Sitnik
Paulińska 1,
44-100 Gliwice
tel. 733742291