Każdy zawodowy prawnik posiada swój własny zakres czynności, który regulowany jest odpowiednimi przepisami ustawowymi. Ma to miejsce także w przypadku notariuszy. Czym dokładnie zajmuje się rejent i jaki zakres pomocy może on zaoferować swoim klientom? Patronem merytorycznym artykułu jest Kancelaria notarialna w Pruszkowie.
Kim jest notariusz?
Notariusz jest jednym z zawodów prawniczych, które mogą być wykonywane w Polsce. Zakres jego kompetencji, podobnie jak w przypadku komornika, ogranicza się wyłącznie do terytorium naszego kraju. Innymi słowy, notariusz może dokonywać tylko tych czynności, które będą miały miejsce w Polsce, choć mogą dotyczyć majątku istniejącego za granicą (np. w przypadku spraw spadkowych).
Obowiązki notariusza
Czynności notarialne pojawiają się tak naprawdę w dwóch przypadkach:
-
gdy wymagają tego konkretne przepisy ustawy – dotyczy to w głównej mierze czynności, których przedmiotem jest jakakolwiek nieruchomość, a także przedsiębiorstwo, względnie jego zorganizowana część,
-
gdy zachowanie formy notarialnej danej czynności jest wynikiem woli jej stron – w tym zakresie, choć nie ma obowiązku zachowania formy aktu notarialnego, strony umowy niekiedy chcą czuć się pewniej i powierzają daną czynność w ręce rejenta.
Notariusz w zakresie swoich uprawnień, o których mowa w art. 1 czynności notarialne i uprawnieni do ich wykonywania, działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Czynności notarialnych dokonuje się w języku polskim. Na żądanie strony notariusz może dokonać dodatkowo tej czynności w języku obcym, wykorzystując własną znajomość języka obcego wykazaną w sposób określony dla tłumaczy przysięgłych lub korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego.
- Polecamy także: Skarga pauliańska a postępowanie upadłościowe.
Podstawowym obowiązkiem każdego notariusza jest oczywiście sporządzanie umów i nadawanie im formy aktu notarialnego. Rejent może również tworzyć innego rodzaju dokumenty, takie jak oświadczenia, poświadczenia podpisu, protokoły lub akty poświadczenia dziedziczenia. Ustawodawca pozwala również, aby notariusz przechowywał w depozycie określone przedmioty majątkowe – w praktyce jest to jednak stosunkowo rzadko wykonywane, głównie ze względu na wysokie koszty takiej czynności.
Zgodnie z treścią art. 79, 106 oraz 108 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie, notariusz dokonuje następujących czynności:
-
sporządzanie aktów notarialnych,
-
sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia,
-
sporządzanie poświadczeń,
-
doręczanie oświadczeń,
-
spisywanie protokołów,
-
sporządzanie protestów, weksli i czeków,
-
przyjmowanie na przechowanie: pieniędzy, dokumentów i papierów wartościowych,
-
sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów,
-
sporządzanie na żądanie stron: projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
-
sporządzanie innych czynności wynikających z odrębnych przepisów,
-
bezpłatna informacja w zakresie dokonywanych czynności,
-
dokonywanie czynności notarialnych także poza siedzibą Kancelarii, jeżeli przemawia za tym charakter czynności lub szczególne okoliczności.
Notariusz przyjmuje na przechowanie pieniądze i papiery wartościowe wyłącznie w związku z dokonywaną w jego kancelarii czynnością, przy czym pieniądze – na specjalne konto bankowe. W przypadku przyjęcia dokumentu – dotyczy to wszelkiego rodzaju dokumentów nawet w kopertach zamkniętych, przy czym w tym ostatnim przypadku, koperta powinna być zaopatrzona w podpis składającego
Gdzie można dokonać czynności notarialnej?
Czynności notarialne nie muszą być dokonywane wyłącznie w kancelarii, choć oczywiście takich przypadków jest zdecydowanie najwięcej. Notariusz może świadczyć swoje usługi również poza kancelarią, choć trzeba zaznaczyć, że tylko w wyjątkowych okolicznościach – np. gdy klient nie może samodzielnie się poruszać, jest chory lub gdy dotyczy to sporządzenia protokołu ze zgromadzenia wspólników spółki prawa handlowego.
Tajemnica notarialna
Każda czynność podjęta przez notariusza objęta jest tajemnicą zawodową. W praktyce oznacza to, że ani notariuszowi, ani jego współpracownikom nie wolno ujawniać danych osobowych klientów oraz informacji związanych z daną czynnością. Od tej zasady istnieje co prawda kilka wyjątków, choć głównie dotyczy to prowadzenia postępowania sądowego lub prokuratorskiego. Pamiętajmy, że obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej trwa również wtedy, gdy notariusz nie wykonuje już swojego zawodu – np. na skutek przejścia na emeryturę, likwidacji kancelarii lub wykreślenia go z zawodu.
Odpowiedzialność notariusza
Każdy notariusz powinien wykonywać swoje czynności zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz poszanowaniem obowiązującego prawa. W przeciwnym wypadku naraża się na odpowiedzialność odszkodowawczą względem swojego klienta, Skarbu Państwa, a także na możliwe sankcje dyscyplinarne. Jak stanowi bowiem w tym zakresie art. 49 Prawa o notariacie – notariusz ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu czynności notarialnych na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, z uwzględnieniem szczególnej staranności, do jakiej jest obowiązany przy wykonywaniu tych czynności.