Wiadomości z Zabrza

Kompleks kopalń zabrzańskich 109. pomnikiem Historii w Polsce!

  • Dodano: 2020-10-01 11:00

W czasie koncertu "Czas nas uczy pogody", organizowanego z okazji 98. urodzin Miasta Zabrze ogłoszono, że kompleks kopalń zabrzańskich stał się 109. Pomnikiem Historii w Polsce i jednym z sześciu w województwie śląskim.

Tym zaszczytnym wyróżnieniem a zarazem najwyższą formą ochrony obejmowane są najcenniejsze obiekty zabytkowe w Polsce

Wniosek o uznanie zabrzańskich kopalń za Pomnik Historii Miasto Zabrze i Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu złożyły 27 czerwca 2017 r. 14 lipca br. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej uznał „Zabrze – zespół zabytkowych kopalń węgla kamiennego” za Pomnik Historii. Rozporządzenie w tej sprawie ukazało się w 23 lipca br.

W uzasadnieniu wpisu stwierdzono m.in.:

Zabytkowe kopalnie w Zabrzu stanowią ważne świadectwo dziejów kluczowej gałęzi przemysłu górnośląskiego. Szybko rozwijające się od końca XVIII w. górnictwo uczyniło z Górnego Śląska największe do chwili obecnej zagłębie węgla kamiennego na obszarze kraju, a ponadto stało się kamieniem milowym w procesie industrializacji i urbanizacji regionu, uchodzącego odtąd za jeden z największych i najważniejszych okręgów przemysłowych w Europie. Rejon obecnego Zabrza odegrał w tym procesie kluczową rolę, zwłaszcza w jego początkach.

W skład zespołu wchodzą trzy powiązane historycznie kompleksy ilustrujące rozwój górnictwa węgla kamiennego na Górnym Śląsku, tj. kopalnia Królowa Luiza – jedna z dwóch pierwszych (koniec XVIII w.), a zarazem najstarsza zachowana kopalnia węgla kamiennego na terenie regionu i całego kraju; Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna – najdłuższa w skali kontynentu budowla inżynieryjna związana z górnictwem węgla kamiennego o charakterze transportowo-odwadniającym, drążona od końca XVIII w.; kopalnia Guido – przykład założonej w poł. XIX w. kopalni prywatnej.

Wyjątkowe znaczenie mają podziemia Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej, ukazujące m.in. sposób transportu węgla w 1. poł. XIX w., przed erą transportu drożnego i kolejowego. Sztolnia odznacza się bardzo dobrym stanem zachowania, w tym w większości autentycznymi obudowami chodników i przecinek, historycznymi śladami drążenia i eksploatacji oraz ocalałymi łodziami transportowymi.

Wyjątkowe zabytki

Szczególe wartości cechują kompleksy podziemne obu zabrzańskich kopalni, będące jedynymi w skali kraju tak kompletnie zachowanymi, rozległymi i udostępnianymi zabytkowymi zespołami wyrobisk węgla kamiennego. Wchodzące w skład szybu Wilhelmina kopalni Królowa Luiza fragmenty podziemi i chodnika 510 stanowią wg obecnego stanu badań najstarsze zachowane na terenie kraju wyrobiska węgla kamiennego, natomiast udostępniane w kopalni Guido dawne poziomy wydobywcze  170 i 320, należą do najgłębiej położonych tego typu zabytkowych tras na terenie kontynentu. Integralną częścią podziemnych kompleksów w obu kopalniach są unikatowe wyrobiska oraz zachowane maszyny i ciągi technologiczne z okresu powojennego, gdy kopalnie funkcjonowały jako placówki badawcze i szkoleniowe. Wraz z zachowanym w dużej części in situ wyposażeniem oraz czynnymi jeszcze maszynami, urządzeniami i ciągami technologicznymi, a także powiązaną z nimi reprezentatywną, autentyczną zabudową naziemną, stanowi przegląd historycznych metod wydobywania węgla i urabiania go, metod likwidacji pokładu, odpompowywania wyrobisk, transportu urobku. Zabytki dokumentują ponadto zróżnicowaną funkcjonalnie strukturę typowego zakładu górniczego z 2. poł. XIX i 1. poł. XX w. oraz warunki organizacji pracy górników.

Zarządzające zabytkowymi kompleksami Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu jest depozytariuszem wartości niematerialnych górnictwa węgla kamiennego: przechowuje i dokumentuje wiedzę o historycznych technikach górniczych oraz kultywuje tradycje górnicze”.

Dodaj komentarz

chcę otrzymać bezpłatny newsletter portalu Zabrze.com.pl.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu.
Wydawca portalu nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Czytaj również